Để tiến tới lành mạnh hóa thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng kiến nghị xóa bỏ hình thức phân lô, bán nền tại các dự án bất động sản. Đó là nội dung quan trọng trong báo cáo về tình hình thị trường bất động sản và một số đề xuất vừa được cơ quan này gửi tới Thủ tướng. Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, thị trường bất động sản hiện đang trong giai đoạn phục hồi nhưng vẫn phát triển thiếu ổn định, không bền vững. Kết quả khảo sát của Bộ này cho thấy, giá bất động sản nói chung, trong đó giá nhà ở nói riêng tại các đô thị lớn là quá cao so với mặt bằng thu nhập của người dân, cũng như vượt quá giá trị thực của bất động sản, giữa các địa phương giá cả bất động sản biến động không đồng đều. Đáng chú ý, cơ cấu hàng hoá bất động sản còn thiếu cân đối khi hiện nay các doanh nghiệp chú trọng nhiều vào đầu tư loại nhà cao cấp. Đến nay, thị trường căn hộ cao cấp dần rơi vào bão hòa, nguồn cung loại nhà giá cao nhất là các chung cư cao cấp có thời điểm dư thừa, trong khi nguồn cung nhà giá thấp thì quá thiếu. Thị trường thiếu hàng hóa có quy mô và giá cả phù hợp với đa số nhu cầu của người dân, đặc biệt thiếu loại hình nhà ở cho thuê. Thống kê cho thấy, loại hình nhà ở cho thuê/mướn chỉ chiếm 6,5% tổng số nhà ở trong cả nước, trong đó tỷ trọng nhà ở cho thuê tại khu vực đô thị là 13,6%. Nhà ở chung cư tại đô thị, nhất là các đô thị lớn chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong các dự án phát triển nhà ở. Đánh giá về hiện tượng đầu cơ, kích giá, tâm lý mua bán theo “tin đồn”, “tâm lý đám đông”, Bộ Xây dựng cho rằng, các vi phạm trong kinh doanh bất động sản còn diễn ra phổ biến, trong đó nổi lên là việc chủ đầu tư dự án nhà ở giao nhà chậm so với tiến độ, chất lượng không đảm bảo như thỏa thuận ban đầu, tự ý tăng giá nhà so với giá trong hợp đồng; nhiều dự án đã lách luật trong việc huy động vốn ứng trước của khách hàng thông qua hình thức hợp đồng góp vốn kinh doanh hoặc hợp đồng vay vốn đầu tư. Thậm chí có hiện tượng lừa đảo khách hàng khi huy động vốn vào các dự án không khả thi, dẫn đến khiếu kiện, tranh chấp căng thẳng giữa chủ đầu tư với khách hàng. Qua kiểm tra tình hình sử dụng nhà ở tại 18 dự án phát triển nhà ở, khu đô thị mới trên địa bàn Hà Nội, Bộ Xây dựng kết luận: các căn hộ nhà chung cư cao tầng có tỷ lệ đưa vào sử dụng đạt xấp xỉ 100%, tỷ lệ nhà ở liền kề đưa vào sử dụng đạt 80%, trong khi tỷ lệ nhà biệt thự đưa vào sử dụng mới chỉ đạt 58%. Với thực tế đó, Bộ Xây dựng kiến nghị với Thủ tướng một số giải pháp quan trọng. Cụ thể, Bộ đề nghị Chính phủ sớm ban hành hệ thống tiêu chí cho vay bất động sản đối với các tổ chức tín dụng, tiến tới chấm dứt việc sử dụng tiền mặt trong các giao dịch bất động sản, nhất là đối với các hợp đồng huy động vốn, mua bán nhà ở hình thành trong tương lai, giao dịch thuê nhà ở để giảm áp lực tiền mặt và hạn chế rủi ro cho các bên tham gia. Ngoài ra, theo Bộ Xây dựng cần sớm nghiên cứu thành lập quỹ tiết kiệm nhà ở để hỗ trợ cho người lao động có điều kiện mua nhà, đồng thời nghiên cứu thí điểm mô hình quỹ đầu tư tín thác bất động sản để tạo thêm nguồn cung cấp vốn ngoài các tổ chức tín dụng cho thị trường bất động sản. Bên cạnh đó, bộ Xây dựng còn cho rằng, cần có quy định để đảm bảo vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực bất động sản được đầu tư theo số vốn đăng ký, như quy định tỷ lệ hoàn thành công trình cao hơn mới được huy động vốn. Đặc biệt, Bộ kiến nghị sắp tới cần phải xóa bỏ hình thức chia lô, bán nền, bán nhà xây thô trong các dự án phát triển nhà ở tại đô thị. Đồng thời, chủ đầu tư phải có trách nhiệm hoàn thiện nhà ở trước khi bàn giao cho khách hàng; xây dựng chế tài xử phạt các chủ đầu tư bán nhà xây thô và không thực hiện tốt việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật đồng bộ; nghiên cứu ban hành chính sách thuế đủ mạnh để hạn chế tình trạng đầu cơ nhà, đất mà không đưa vào sử dụng gây lãng phí và làm mất mỹ quan đô thị. Bộ cũng kiến nghị cần có quy định để đa dạng hóa các loại hình nhà ở trong các dự án phát triển nhà ở, tăng tỷ lệ nhà chung cư cao tầng với quy mô diện tích căn hộ đa dạng đáp ứng nhu cầu của thị trường.